معرفی فرمت HEVC و اهمیت نرم‌افزارهای پخش آن

فرمت HEVC که مخفف High Efficiency Video Coding است و با نام H.265 نیز شناخته می‌شود، یکی از جدیدترین استانداردهای فشرده‌سازی ویدیو در دنیاست.
این فرمت جایگزین نسل قبلی خود یعنی H.264 (AVC) شده و می‌تواند ویدیوها را با کیفیت برابر اما حجم کمتر تا ۵۰ درصد فشرده کند.
به‌همین دلیل، امروزه بیشتر فیلم‌ها، سریال‌ها، ویدیوهای 4K و حتی برخی ویدیوهای 8K با این فرمت منتشر می‌شوند.

اما برای پخش این ویدیوها، داشتن نرم‌افزاری که از HEVC پشتیبانی کند الزامی است. بسیاری از پلیرهای قدیمی قادر به پخش این فرمت نیستند و در صورت تلاش، با پیام خطا یا لگ (گیرکردن تصویر) مواجه می‌شوند.

در این مقاله از دید یک متخصص چندرسانه‌ای و کارشناس فناوری، بررسی می‌کنیم که فرمت HEVC چیست، چه مزایایی دارد، چرا پخش آن دشوار است، و چه نرم‌افزارهایی بهترین عملکرد را در اجرای این فایل‌ها ارائه می‌دهند.

HEVC چیست و چرا استفاده از آن گسترش یافته است؟

HEVC یا H.265 در واقع استانداردی است که توسط گروهی از متخصصان و سازمان‌های بزرگ ویدیو و پخش رسانه‌ای توسعه داده شد تا کیفیت بالا را با کمترین حجم ممکن ارائه دهد.
این فرمت به‌خصوص برای پخش ویدیو در بستر اینترنت (Streaming) بسیار مؤثر است.
به همین دلیل، امروزه بسیاری از سرویس‌های پخش آنلاین مانند Netflix، YouTube، Apple TV+ و Amazon Prime Video از HEVC برای انتقال سریع‌تر داده‌های تصویری استفاده می‌کنند.

از دید فنی، HEVC با تقسیم تصویر به بلوک‌های کوچک‌تر (Coding Tree Units) و استفاده از الگوریتم‌های پیچیده‌تر پیش‌بینی حرکتی، توانسته کارایی بسیار بالاتری نسبت به AVC داشته باشد.
به زبان ساده، اگر ویدیویی با کیفیت Full HD در فرمت H.264 حجمی برابر ۱ گیگابایت داشته باشد، همان ویدیو در HEVC حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ مگابایت حجم خواهد داشت، بدون کاهش محسوس در کیفیت تصویر.

چرا بعضی سیستم‌ها یا نرم‌افزارها فایل HEVC را پخش نمی‌کنند؟

فرمت HEVC نیاز به کُدک (Codec) مخصوصی دارد که باید در سیستم نصب باشد یا نرم‌افزار پخش‌کننده از آن پشتیبانی کند.
در سیستم‌عامل‌های قدیمی یا نسخه‌های اولیه ویندوز، این کدک به‌صورت پیش‌فرض وجود ندارد و باید به‌صورت جداگانه نصب شود.

همچنین، رمزگشایی (Decoding) HEVC به توان پردازشی بیشتری نیاز دارد، چون ساختار فشرده‌سازی آن پیچیده‌تر است.
اگر از سخت‌افزار قدیمی استفاده کنید، پخش فایل‌های HEVC ممکن است با تاخیر، لگ یا صدای ناهماهنگ با تصویر همراه باشد.

بهترین نرم‌افزارهای پخش فرمت HEVC در ویندوز، مک و موبایل

در ادامه، بهترین نرم‌افزارهای رایگان و حرفه‌ای که می‌توانند ویدیوهای HEVC را به‌صورت روان و بدون افت کیفیت پخش کنند معرفی می‌شوند.
این ابزارها توسط کارشناسان رسانه و کاربران حرفه‌ای تست شده‌اند.

VLC Media Player

بدون تردید، VLC یکی از قدرتمندترین نرم‌افزارهای پخش چندرسانه‌ای در جهان است.
این برنامه به‌صورت پیش‌فرض از فرمت‌های HEVC، H.265 و حتی H.266 پشتیبانی می‌کند.

ویژگی‌های کلیدی:

• پشتیبانی کامل از HEVC و HDR

• سازگار با ویندوز، مک، لینوکس، اندروید و iOS

• سبک و بدون نیاز به نصب افزونه جداگانه

• رایگان و متن‌باز

اگر فایل HEVC شما در نرم‌افزارهای دیگر باز نمی‌شود، VLC تقریباً در تمام موارد آن را بدون مشکل پخش خواهد کرد.

PotPlayer

یکی از گزینه‌های محبوب بین کاربران حرفه‌ای، PotPlayer است.
این نرم‌افزار توسط شرکت کره‌ای Daum توسعه داده شده و با رابط کاربری زیبا و قابلیت تنظیمات پیشرفته شناخته می‌شود.

مزایا:

• پشتیبانی سخت‌افزاری از HEVC (GPU Acceleration)

• تنظیمات دقیق رنگ، نور و صدا

• پشتیبانی از پخش 4K و 8K

• پشتیبانی از زیرنویس‌های فارسی و فونت‌های سفارشی

اگر سیستم نسبتاً قوی دارید و می‌خواهید کیفیت تصویر در بالاترین حد باشد، PotPlayer انتخابی عالی است.

MPC-HC (Media Player Classic Home Cinema)

برای کسانی که به دنبال یک نرم‌افزار سبک و سریع هستند، MPC-HC گزینه‌ای ایده‌آل است.
این برنامه به‌طور پیش‌فرض از HEVC پشتیبانی می‌کند و می‌تواند فایل‌ها را حتی در سیستم‌های قدیمی اجرا کند.

نکته مثبت آن است که با نصب K-Lite Codec Pack، کیفیت پخش HEVC تا حد چشمگیری بهبود می‌یابد.

KMPlayer

KMPlayer نرم‌افزاری همه‌کاره برای پخش ویدیو با فرمت‌های مختلف است. نسخه‌های جدید آن به‌صورت کامل از HEVC و حتی کدک 10bit پشتیبانی می‌کنند.

ویژگی‌های برجسته:

• پشتیبانی از وضوح 4K و UHD

• تنظیمات شخصی‌سازی بالا

• سازگار با گوشی و دسکتاپ

• امکان کنترل سرعت پخش و ویرایش زیرنویس

مطالب مرتبط: آموزش آنلاین تعمیرات موبایل

5KPlayer

اگر علاوه بر پخش HEVC به دنبال دانلود و استریم ویدیو از یوتیوب، دیلی‌موشن یا سایت‌های دیگر هستید، 5KPlayer گزینه‌ای هوشمندانه است.

این نرم‌افزار علاوه بر پخش فایل‌های HEVC، قابلیت پخش AirPlay و DLNA را نیز دارد.
از نظر کیفیت رنگ و صدا نیز یکی از بهترین پلیرهای رایگان محسوب می‌شود.

بهترین اپلیکیشن‌های پخش HEVC در موبایل

در گوشی‌های اندروید جدید (مثل سامسونگ، شیائومی یا هواوی)، HEVC به‌صورت پیش‌فرض پشتیبانی می‌شود.
اما اگر ویدیو پخش نشد، می‌توانید از این اپ‌ها استفاده کنید:

• MX Player → سبک، سریع و پشتیبانی از زیرنویس فارسی

• VLC for Android → پشتیبانی کامل از H.265 و HDR

• KMPlayer Mobile → مناسب برای پخش فایل‌های حجیم و سنگین

در گوشی‌های آیفون نیز، سیستم عامل iOS از نسخه ۱۱ به بعد از HEVC پشتیبانی دارد.
یعنی می‌توانید ویدیوهای HEVC را مستقیماً در گالری یا پلیر اصلی پخش کنید.

مطالب مرتبط: نحوه استفاده از Windows File Recovery برای بازیابی فایل های از دست رفته

مزایای استفاده از فرمت HEVC

۱. کاهش حجم فایل تا ۵۰٪ بدون افت کیفیت
۲. پشتیبانی از رزولوشن‌های بالا (4K، 8K)
۳. پخش بهتر در اینترنت با سرعت پایین‌تر
۴. افزایش دوام و کارایی در ذخیره‌سازی و آرشیو

به همین دلیل، امروزه تقریباً تمام سرویس‌های فیلم‌سازی و پخش حرفه‌ای دنیا به سمت HEVC مهاجرت کرده‌اند.

چگونه پخش HEVC را در ویندوز فعال کنیم؟

اگر ویدیوهای HEVC در ویندوز پخش نمی‌شوند، کافی است کدک HEVC Video Extensions را از Microsoft Store نصب کنید.
در برخی نسخه‌ها، این افزونه رایگان است و پس از نصب، نرم‌افزارهایی مثل Photos یا Movies & TV نیز قادر به پخش HEVC خواهند بود.

نکات تخصصی برای پخش روان HEVC

• در صورت کندی پخش، از گزینه Hardware Decoding (GPU Acceleration) استفاده کنید.

• اگر زیرنویس باعث لگ می‌شود، آن را به فرمت UTF-8 تبدیل کنید.

• برای نمایش رنگ واقعی HDR، مطمئن شوید مانیتور یا تلویزیون شما از HDR10 یا Dolby Vision پشتیبانی می‌کند.

جمع‌بندی نهایی

فرمت HEVC یا H.265 آینده‌ی پخش ویدیو در دنیای دیجیتال است.
با فشرده‌سازی هوشمندانه و کیفیت بالا، باعث صرفه‌جویی در فضای ذخیره‌سازی و پهنای باند می‌شود.
برای پخش بدون دردسر این فرمت، نرم‌افزارهایی مانند VLC، PotPlayer، MPC-HC، KMPlayer یا 5KPlayer بهترین گزینه‌ها هستند.

اگرچه برای پخش HEVC به سخت‌افزار نسبتاً جدید نیاز دارید، اما با نصب کدک‌های به‌روز و انتخاب پلیر مناسب، می‌توانید از تماشای ویدیوهای 4K و 8K با کمترین حجم و بهترین کیفیت لذت ببرید.

مطالب مرتبط:  آموزش پاک کردن کش تلوزیون