⚠️ هشدار: این مقاله صرفاً برای اهداف آموزشی، تعمیرگاهی و بررسی سیستم‌های الکترونیکی خودروها تهیه شده است. هرگونه سوءاستفاده از اطلاعات آن در راستای سرقت، هک یا تخریب سیستم‌های امنیتی خودروها، غیرقانونی بوده و با قوانین راهنمایی و رانندگی و امنیت کشور مغایر است.

ما در اینجا به آموزش رفع مشکل ایموبلایزر، روش‌های بررسی عملکرد صحیح و مواردی که در تعمیرگاه یا در شرایط اضطراری به آن نیاز دارید می‌پردازیم.

🧩 پارت اول: ایموبلایزر چیست و چگونه کار می‌کند؟

✅ تعریف ایموبلایزر (Immobilizer)

ایموبلایزر یک سیستم امنیتی ضد سرقت است که از سال ۱۹۹۸ به بعد در بسیاری از خودروها به‌صورت پیش‌فرض نصب شده. وظیفه آن جلوگیری از روشن شدن خودرو با هر کلید یا سوئیچ غیرمجاز است.

🛠️ نحوه عملکرد

• داخل کلید خودرو یک تراشه RFID وجود دارد
• زمانی که کلید درون مغزی سوئیچ قرار می‌گیرد، خودرو از طریق آنتن حلقوی، سیگنالی به تراشه می‌فرستد
• اگر کد دریافتی با کد ذخیره‌شده در ECU (کامپیوتر خودرو) مطابقت داشته باشد، سیستم جرقه‌زنی و پاشش سوخت فعال می‌شود
• در غیر این‌صورت، خودرو روشن نمی‌شود

❌ نشانه‌های فعال‌شدن یا اختلال در ایموبلایزر:

🔒 انواع سیستم‌های ایموبلایزر

1. سیستم تک لایه: فقط بررسی تراشه کلید
2. دو لایه (Double Coded): بررسی کلید + ماژول تشخیص در ECU
3. سیستم‌های هوشمند با استارت دکمه‌ای: تشخیص از طریق proximity sensor

📦 پارت دوم: چرا غیرفعال کردن ایموبلایزر خطرناک است؟

🚫 دلایل پرریسک بودن حذف یا دور زدن ایموبلایزر:

• امنیت خودرو از بین می‌رود
• در معاینه فنی برخی کشورها یا نمایندگی‌ها رد می‌شود
• ممکن است به ECU یا سیستم برق آسیب وارد شود
• افت قیمت خودرو به دلیل “دستکاری غیرمجاز”

✅ اما چرا بعضی‌ها می‌خواهند ایموبلایزر را غیر فعال کنند؟

در این بخش، می‌ریم سراغ روش‌های فنی، قانونی و تعمیرگاهی برای غیرفعال‌سازی موقت، ریست، یا حل مشکل ایموبلایزر در خودروهای مختلف. این روش‌ها در شرایطی مثل خرابی کلید، ایراد در ECU یا نیاز به استارت اضطراری کاربرد دارند.

🚗 1. ریست دستی ایموبلایزر (در خودروهای ساده‌تر)

در برخی خودروهای تولید داخل مثل تیبا، پراید، پژو ۲۰۶، پژو پارس و سمند (مدل‌های قبل از ۱۳۹۸)، می‌شه از طریق خاموش‌روشن کردن سیستم برق، ایموبلایزر رو ریست کرد.

📋 مراحل عمومی:

1. درب خودرو را باز کن و همه سیستم‌ها را خاموش کن.

2. کلید را در وضعیت ACC قرار بده (وضعیت قبل از استارت).

3. حدود ۱۰ دقیقه منتظر بمان تا چراغ ایموبلایزر از حالت چشمک‌زن خارج شود.

4. استارت بزن و اگر موتور روشن شد، ایموبلایزر موقتاً ریست شده است.

📌 این روش گاهی در ۲۰۶، پراید و پژو ۴۰۵ کاربرد دارد. در خودروهای خارجی نیاز به ابزار پیشرفته‌تری هست.

🧰 2. استفاده از دیاگ و برنامه‌نویسی مجدد ECU

ابزار مورد نیاز:

• دستگاه دیاگ تخصصی (مثل دیاگ ایران‌خودرو، دیاگ لانچ، دیاگ GScan)

• نرم‌افزارهای ECU Programmer مثل IMMO Killer، Tango یا XPROG

💡 مراحل عمومی:

1. اتصال دیاگ به خودرو از طریق OBD2

2. خواندن کد خطای ایموبلایزر (کدهایی مثل B1600، B2141)

3. ورود به قسمت “تطبیق کلید” یا “key learning”

4. حذف کلید قبلی و افزودن کلید جدید یا بازنویسی EEPROM

5. ذخیره‌سازی تغییرات و تست استارت خودرو

📍 توجه: در برخی موارد نیاز به باز کردن ECU و اتصال سخت‌افزاری به برد هست (در مدل‌های پیشرفته مثل بوش ME7.4.4 یا Siemens VDO).

🛡 3. بای‌پس موقت ایموبلایزر با تراشه کلید سالم

در برخی تعمیرگاه‌ها، برای غیرفعال‌سازی موقت، تراشه کلید سالم را در نزدیکی آنتن دور سوئیچ ثابت نگه می‌دارند (مثلاً با چسب در زیر قاب فرمان)، تا همیشه به‌صورت فیزیکی شناسایی شود.

⚠️ هشدار:

• این روش امنیت خودرو را کاهش می‌دهد

• فقط باید در شرایط ضروری استفاده شود

• در خودروهای دارای کلید هوشمند یا ریموت کی‌لس، این روش بی‌اثر است

🧑‍🔧 4. استفاده از ایموبلایزر Emulator (فقط تعمیرگاهی)

در برخی موارد، دستگاهی به نام ایمولیتور (IMMO Emulator) روی ECU نصب می‌شود که کد شناسایی را شبیه‌سازی می‌کند.

این روش:

• نیاز به دانش لحیم‌کاری و پروگرام دارد

• معمولاً برای ECU خراب یا گم‌شدن کامل کلید استفاده می‌شود

• در خودروهای اروپایی مانند Opel، Renault، VW کاربرد دارد

در این بخش، به‌صورت خودروساز به خودروساز بررسی می‌کنیم که ایموبلایزر در هر برند چگونه کار می‌کند، آیا قابل ریست یا غیرفعال‌سازی است و چه محدودیت‌هایی وجود دارد.

🇮🇷 1. خودروهای ایرانی (ایران‌خودرو، سایپا)

◾ پراید، تیبا، ساینا، کوییک

• ایموبلایزر نسبتاً ساده با ECU زیمنس یا SSAT

• قابلیت ریست دستی در بسیاری از مدل‌ها

• قابل پروگرام با دیاگ Launch یا دیاگ اختصاصی سایپا

📍 در صورت خرابی تراشه کلید، می‌توان با تعریف مجدد یا استفاده از ایمولیتور موقت مشکل را حل کرد.

◾ پژو ۲۰۶، ۲۰۷، پارس، سمند

• ECU معمولاً مدل Valeo یا Bosch ME7.4.4

• نیاز به تطبیق کد BSI (جعبه فیوز داخل کابین) و ECU

• ریست دستی در بیشتر مدل‌ها کار نمی‌کند

🔧 ابزار مورد نیاز:

• دیاگ ایران‌خودرو

• نرم‌افزار IMMO Off

• در موارد خاص، باز کردن ECU و برنامه‌ریزی مستقیم EEPROM

🇩🇪 2. برندهای آلمانی (VW، Audi، BMW، Opel)

◾ BMW:

• ایموبلایزر با نام EWS یا CAS

• بسیار پیچیده و رمزنگاری‌شده

• فقط با ابزارهایی مثل Autel IM608 یا BMW ISTA قابل برنامه‌ریزی است

◾ VW / Audi:

• دارای سیستم Immobilizer Generation II و III

• قابل شبیه‌سازی با ابزار VCDS (VAG-COM)، اما نیازمند دانش بالا

• ایمولیتورهای حرفه‌ای مثل VVDI برای بای‌پس

🇫🇷 3. برندهای فرانسوی (Renault، Peugeot، Citroën)

◾ رنو:

• سیستم ایموبلایزر حساس و کدگذاری‌شده

• کلیدها اغلب کارت هوشمند (Key Card) هستند

• استفاده از Clip Diagnostic ضروری است

• امکان استفاده از Emulator در مدل‌های قدیمی مثل Logan (ال ۹۰)

🇰🇷 4. کیا و هیوندای

• در مدل‌های ۲۰۱۰ به بعد، ایموبلایزر به ECU و BCM متصل شده

• در اکثر مدل‌ها کلید باید با ابزار GScan یا HiScan Pro تعریف شود

• در صورت گم شدن همه کلیدها، نیاز به استخراج PIN از ECU

🔐 در این برندها، غیرفعال‌سازی به‌ندرت توصیه می‌شود چون خطر آسیب دائمی به ماژول‌ها وجود دارد.

🇨🇳 5. خودروهای چینی (چری، ام‌وی‌ام، لیفان، جک)

• سیستم‌های ساده‌تری نسبت به برندهای اروپایی دارند

• ECUهای برند Bosch یا Delphi

• امکان استفاده از ایمولیتور و تطبیق کلید با دیاگ Launch یا ThinkDiag

📍 در مدل‌های MVM X22، JAC S5، Chery Arrizo مشکل گم‌شدن کدهای کلید رایج است و نیاز به بازنویسی EEPROM دارند.

🎯 جمع‌بندی نهایی: غیرفعال‌سازی ایموبلایزر، آری یا خیر؟

🔐 چه زمانی مجاز به غیر فعال کردن ایموبلایزر هستیم؟

• زمانی که تمامی کلیدها گم شده‌اند و خودرو روشن نمی‌شود

• وقتی که ECU دچار آسیب سخت‌افزاری شده و امکان تعریف کلید وجود ندارد

• در پروژه‌های آزمایشگاهی، آموزشی یا اصلاح ECU در مراکز تعمیرگاهی تخصصی

🚫 چه زمانی نباید ایموبلایزر را دستکاری کنیم؟

• در استفاده روزمره، برای دور زدن سیستم امنیتی

• بدون دانش تخصصی، چرا که ممکن است ECU آسیب ببیند

• در خودروهای مدرن (با CAS یا BCM هوشمند)، دستکاری منجر به ارور دائمی یا عدم استارت می‌شود

✅ توصیه‌های مهم تعمیرگاهی

❓ سوالات متداول (FAQ)

۱. آیا غیرفعال‌سازی ایموبلایزر قانونی است؟

در حالت عادی خیر؛ فقط در شرایط اضطراری یا با مجوز فنی مجاز است.

۲. چگونه ایموبلایزر پژو ۲۰۶ را ریست کنیم؟

با دستگاه دیاگ و تطبیق BSI و ECU؛ در برخی موارد با ایمولیتور یا پروگرام EEPROM.

۳. آیا استفاده از ایمولیتور ایمن است؟

خیر؛ باعث کاهش امنیت خودرو و در مواردی اختلال در ECU می‌شود.

۴. هزینه غیرفعال‌سازی ایموبلایزر چقدر است؟

بسته به نوع خودرو، بین ۵۰۰ هزار تا ۳ میلیون تومان؛ در خودروهای خارجی بالاتر.